ଡାକ ବିଭାଗ ‘ଜ୍ଞାନ ପୋଷ୍ଟ’ ନାମକ ଏକ ନୂତନ ଡାକ ଉତ୍ପାଦ ପ୍ରଚଳନ କରିଛି । ଏହା ପ୍ରେରକଙ୍କୁ ଡାକଘର ମାଧ୍ୟମରେ ରିହାତି ଦରରେ କିଛି ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଅଧ୍ୟୟନ ସାମଗ୍ରୀ ପଠାଇବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ । ଏହି ସୁବିଧା ୧ ମଇ ୨୦୨୫ ଠାରୁ ସମସ୍ତ ବିଭାଗୀୟ ଡାକଘରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି । ‘ଜ୍ଞାନ ପୋଷ୍ଟ’ ଡାକଘରର କାଉଣ୍ଟରରେ ଖୁଚୁରା ବୁକିଂ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ । ଏହି ସେବା ଡାକ ବିଭାଗର ଶିକ୍ଷାକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଏବଂ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଗରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
ଜ୍ଞାନ ପୋଷ୍ଟ ଅଧୀନରେ ପଠାଯାଇଥିବା ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ସାମଗ୍ରୀଗୁଡିକ ଟ୍ରାକ କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବିତରଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ପାର୍ସଲ ପୋଷ୍ଟ ସରଫେସ ମୋଡ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିବହନ କରାଯିବ । ପ୍ୟାକେଟଗୁଡିକର ଓଜନ ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିପାରିବ ଏବଂ ପ୍ରତି ପ୍ୟାକେଟ ପାଇଁ ମାତ୍ର ୨୦ ଟଙ୍କାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସର୍ବାଧିକ ୧୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡାକ ଖର୍ଚ୍ଚ ପଠାଯାଇପାରିବ । “ଜ୍ଞାନ ପୋଷ୍ଟ” ପଠାଯାଉଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ଖୋଳ ନଥିବା କିମ୍ବା ଏକ ଖୋଲା ଲଫାପାରେ ପୋଷ୍ଟ କରାଯିବ । ସରକାରଙ୍କ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷା ବୋର୍ଡ, ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପତ୍ର ବିନିମୟ ଏବଂ ନିୟମିତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମଗ୍ରୀଗୁଡିକ ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ପଠାଯାଇପାରିବ । ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ସ୍ୱାୟତ୍ତଶାସିତ ସଂସ୍ଥା ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥା ଏଭଳି ସାମଗ୍ରୀ ପଠାଇପାରିବେ ।
ଦେଶରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଜାରି କିମ୍ବା ପ୍ରକାଶିତ ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ପ୍ରକୃତି ସହ ଜଡିତ ସାହିତ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ପରୀକ୍ଷା ଆଶାୟୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକକୁ ପଠାଯାଇପାରିବ । ତେବେ ଏଥିରେ ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ପ୍ରକାଶିତ କୌଣସି ପ୍ରକାଶନ ପଠାଇ ହେବ ନାହିଁ । ପୁସ୍ତକଗୁଡିକ ଥିବା ଏପରି ପ୍ୟାକେଟର ବାହାରେ “ଜ୍ଞାନ ପୋଷ୍ଟ” ଲେଖା ରହିବ । ପୁସ୍ତକରେ ଆନୁସଙ୍ଗିକ ଘୋଷଣା କିମ୍ବା ପୁସ୍ତକ ତାଲିକା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିଜ୍ଞାପନ ରହିବ ନାହିଁ । ଏପରି ପ୍ୟାକେଟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁସ୍ତକରେ ମୁଦ୍ରକ କିମ୍ବା ପ୍ରକାଶକଙ୍କ ନାମ ରହିବ ନାହିଁ । ଏହି ଉତ୍ପାଦ ମାଧ୍ୟମରେ କୌଣସି ବ୍ୟବସାୟିକ କିମ୍ବା ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରକୃତିର ପୁସ୍ତକ ପଠାଯିବ ନାହିଁ ।