ପଞ୍ଜାବ କେଶରୀ ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟଙ୍କ ବଳିଦାନ ଦିବସରେ ଲୋକସେବା ମଣ୍ଡଳ ପକ୍ଷରୁ ଲାଜପତ ଭବନ ଠାରେ ଆୟୋଜିତ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ ଏହି ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି । ସେ କହିଛନ୍ତି ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଶିକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱରାଜ ଓ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀର ଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୦୯ରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବକୁଳ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଏବେ ସେହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ଦେଖି ଚିନ୍ତାଲାଗୁଛି । ଏହାକୁ ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ନୂଆ ବିକଶିତ ଭାରତ ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ ସମାଜକୁ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ ଚଲାଇବା ପାଇଁ ହେବ । ଯେଉଁ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବକୁଳ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପନା ହୋଇଥିଲା, ସେହି ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପୂରଣ କରିବା ଦିଗରେ ଆମକୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ହେବ । ଏହା ଦ୍ୱାରା ଉତ୍କଳମଣି ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଏବଂ ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟଙ୍କ ଭଳି ମହାପୁରୁଷଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନ ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ।
ଏହି ଅବସରରେ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ ଲାଜପତ ଭବନ ପରିସରରେ ଲାଲ୍ ଲାଜପତ ରାୟଙ୍କ ଏକ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଅନାବରଣ କରିଥିଲେ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଲାଲାଜୀ ଜଣେ ଯୁଗପୁରୁଷ ଭାବରେ ଭାରତର ସଭ୍ୟତା ଏବଂ ସଂସ୍କାରରେ ବିଦ୍ୟମାନ । ଦେଶର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ପାଇଁ ସେ ନିଜର ସର୍ବସ୍ୱ ଦାନ କରିଦେଇଥିଲେ । ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ସ୍ଥାପନା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ସମାଜ, ଲୋକ କଲ୍ୟାଣ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର ଭାରତ ନିର୍ମାଣ କରିବାର କଳ୍ପନା ଥିଲା । ଭାରତର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନେତା ମଧ୍ୟରୁ ସେ ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ଦେଶର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ କାମ କରିଛନ୍ତି । ସେ ବେଦ ଆଧାରିତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର କଳ୍ପନା କରିଥିଲେ ।
ଦେଶକୁ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରାଧୀନ ରଖିବା ପାଇଁ ୧୮୩୫ରେ ମାକାଉଲେ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିଲା । ସେ ସମୟରେ ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟ, ଉତ୍କଳମଣି ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ଭଳି ଯୁଗଜନ୍ମା ମିଳିତ ଭାବରେ ଭାରତୀୟତା ଆଧାରରେ ଶିକ୍ଷାର ବିକଳ୍ପ ତିଆରି କରିଥିଲେ ।
୧୯୨୦ରେ ନାଗପୁର କଂଗ୍ରେସରେ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଭାଷା ଆଧାରିତ ଭାରତ ଗଠନର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ଏକ ସୁଃଖଦ ସଂଯୋଗ, ୨୦୨୦ରେ ଯେଉଁ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି, ସେଥିରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଓ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି ।
ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ ଏବଂ ସମାଜ ଭଳି ଖବରକାଗଜ ଭାରତୀୟତା ବିଚାର, ଐତିହ୍ୟ, ଲାଲ୍-ବାଲ୍- ପାଲ୍ ଏବଂ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ଭଳି ମହାପୁରୁଷଙ୍କ ବିଚାରକୁ ଆଗେଇ ନେବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାମ କରୁଛନ୍ତି ।ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାମ କରୁଛି । ଆମର ନୂଆ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି କୌଶଳ ବିକାଶ ଏବଂ କ୍ରୀଡାକୁ ଶିକ୍ଷା ସହ ଯୋଡ଼ିବାରେ ଜୋର୍ ଦେଉଛି । ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ଉଭୟ ସ୍କୁଲକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରବାଦୀ ବିଚାରଧାରା ସହିତ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆଧୁନିକ ଶିକ୍ଷାର ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ୱ ନେବାକୁ ହେବ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ।